Er gebeurd enorm veel om ons heen. Tenminste, dat idee hebben we door een constante stroom aan nieuws en sociale media. Ontspanning en “gelukkig zijn” is vandaag de dag haast een obsessie. Maar waar vinden we die ontspanning? Social media kan heel fijn zijn mits je het kunt doceren en het niet als een “oplossing” voor je problemen gebruikt. Anders ligt social media verslaving op de loer.
In 2022 lag de gemiddelde schermtijd van Nederlanders op 5.5 uur per dag, dit is ongeveer 83 volle dagen per jaar en ongeveer 23% van een mensenleven.
Aan het einde van een dag hard werken even lekker op Netflix of eindeloos door je social media scrollen. Even lekker tot rust komen. Maar is dit ook wel echt zo? Wat doet social media met ons? We gaan er hier dieper op in!
Waarom denken we dat Social Media ons laat ontspannen
- Het kijken naar een film of scrollen door sociale feeds kan onmiddellijke (tijdelijke) afleiding bieden van stressvolle gedachten en taken.
- De visuele en auditieve stimulatie die gepaard gaat met deze platforms kan tijdelijk positieve gevoelens opwekken.
- Mensen gebruiken social media soms om hun eigen problemen te vergeten door zich te richten op andermans hoogtepunten.
Samengevat kunnen we constateren dat we denken dat social media onze problemen doet vergeten en afleiding en positiviteit brengt. De valkuil zit hem erin dat dit slecht een tijdelijke oplossing biedt.
Waarom Social Media ons geen echte rust brengt?
De tegenvallende waarheid is misschien niet hetgeen wat menig social media gebruiker wil horen. Er is een aantoonbaar verband tussen frequente blootstelling aan social media en psychologische problemen bij jongeren.
Overmatig gebruik van social media kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en depressie, met name bij jongeren.
Bron: studie uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2019
De 5 nadelen van social media verslaving
- Constante Afleiding: Social media houdt onze aandacht voortdurend vast met eindeloze inhoud en notificaties. Dit verstoort ons vermogen om diep te ontspannen.
- Kunstmatige Stimulatie: De opwinding van digitale content kan onze hersenen hyperactief maken en de aanmaak van melatonine, het slaaphormoon, verstoren met een slechte nachtrust tot gevolg.
- Sociale Druk: Social media kunnen negatieve gevoelens versterken. Door de voortdurende vergelijking met anderen, denken we dat we aan deze ideaalbeelden moeten voldoen.
- Tijdverlies: Uren kunnen verdwijnen terwijl we ons verliezen in eindeloos scrollen, wat ten koste gaat van echte ontspanningsactiviteiten en het ontdekken van de echte wereld.
- Verslavingsrisico: Zowel Netflix als social media zijn ontworpen om verslavend te zijn, wat kan leiden tot overmatig gebruik en negatieve gevolgen voor onze geestelijke gezondheid.
Het gevaar van Algoritmen
Het algoritme van TikTok en Instagram kan een bedreiging (of uitdaging) vormen voor onze geestelijke gezondheid. Het algoritme laat ons vooral content zien die we al kennen en leuk vinden. Dit kan ervoor zorgen dat we maar één kant van de informatie zien en andere perspectieven missen.
De social media apps gebruiken slimme trucjes om ons te laten scrollen en ons verslaafd te maken aan hun inhoud. Hoe langer jij op de app blijft, hoe meer geld ze verdienen aan advertenties.
Het algoritme kan “ons denken” en onze gevoelens beïnvloeden zonder dat we het altijd doorhebben. En dat is toch wel iets beangstigends waardeer je hier niet goed mee kunt omgaan.
Hoe kunnen we leren omgaan met social media
Hoe kun je op een gezonde manier omgaan met de behoefte aan ontspanning zonder dat een social media verslaving op de loer ligt. Social media kan heel fijn zijn mits je het kunt doceren en het niet als een “oplossing” voor je problemen gebruikt.
Beperk Vergelijking: Wees je bewust van de neiging om jezelf te vergelijken met anderen op social media en focus op je eigen groei en welzijn.
Bewuste Keuzes: Maak bewuste keuzes over wanneer en hoe lang je digitale platforms gebruikt, om overmatige afleiding te vermijden.
Alternatieve Activiteiten: Zoek naar activiteiten die daadwerkelijk ontspannend zijn, zoals wandelen, lezen, mediteren of creatieve hobby’s.
Kies positieve connecties: Volg mensen en pagina’s die positieve en inspirerende inhoud delen, om negatieve vergelijkingen te verminderen.
Doe regelmatig digitale detox: Plan periodes waarin je bewust afstand neemt van social media om je geest te verfrissen en je te richten op directe ervaringen.
Focus op offline relaties: Investeer tijd in face-to-face interacties met vrienden en familie om echte verbindingen te versterken en eenzaamheid te verminderen.
Wees bewust van je gevoelens: Sta stil bij hoe je je voelt tijdens en na het gebruik van social media en neem maatregelen als je merkt dat het je stemming negatief beïnvloedt.
Bouw digitale gewoontes: Creëer gezonde routines, zoals het vermijden van social media voor het slapengaan, om een betere balans tussen online en offline leven te behouden.
Positieve aspecten aan social media
Tot slot is het goed te benadrukken dat dit artikel gaat over de gevaren en valkuilen van social media. Echter biedt deze vorm van media zeker ook een aantal positieve aspecten.
Verbinding en Netwerken: Social media biedt de mogelijkheid om wereldwijd te communiceren en te verbinden met mensen van diverse achtergronden, het delen van ideeën, ervaringen en het opbouwen van waardevolle professionele netwerken.
Bewustwording en Activisme: Social media biedt een platform om belangrijke kwesties en maatschappelijke problemen onder de aandacht te brengen, waardoor bewustwording wordt vergroot en mensen worden aangemoedigd om deel te nemen aan activisme en positieve veranderingen in gang te zetten.
In een wereld vol constante prikkels en afleidingen, is het belangrijk om te beseffen dat echte rust en ontspanning vaak buiten de digitale wereld te vinden zijn.
Hoewel Netflix en social media momenten van afleiding kunnen bieden, is het essentieel om evenwicht te vinden tussen deze vluchtige genoegens en diepere vormen van rust die onze geest en lichaam echt kunnen voeden.
